Of is dat juist slecht voor je?
Foto Minnie Zhou/Unsplash
Baby’s hebben beperkte communicatie mogelijkheden. Ze maken geluiden, of laten iets zien met hun lijf. Fysieke beschikbaarheid van verzorgers is daarom erg belangrijk voor een kleine spruit. Baby’s hebben er alle baat bij om in sync te zijn met hun omgeving. Voor al hun honger-, dorst-, warmte-, koude-, slaap-, veiligheidsissues. Basis voorwaarden om te overleven. Het zenuwstelsel speelt hierin een belangrijke rol. Het detecteert elk ongemak en laat de baby bewegen of geluid maken die corresponderen met de ernst van de sensaties die het waarneemt.
Elke ouder herinnert zich de boertjes na het drinken (dan slapen ze beter), de trappelende beentjes van plezier (of onrustige darmpjes of groeispurtjes). De fase waarin de tandjes doorkomen is een uitdaging. We geven baby dan iets om op te bijten.
Gezichtsuitdrukkingen van verrassing (negatief of positief), vreugde, verdriet, schrik zijn de eerste die baby gebruikt. Wanneer baby goed in zijn vel zit krijg je een glimlach terug als je zelf glimlacht. Wanneer je gaat roepen (ook van enthousiasme) zal hij schrikken en waarschijnlijk ook gaan huilen. Langzaam maar zeker komt er steeds meer expressie bij, in reactie op zijn omgeving en naarmate hij de mogelijkheid krijgt om zich vanuit een veilige situatie te engageren met de wereld om zich heen.
Woede en afkeer kennen we in deze fase nog niet. Dat zijn meer aangeleerde emoties wanneer ons 'ik-je' zich begint te ontwikkelen. Een interessant gegeven.
Dus, in het kort: om tot een volwaardig mens uit te groeien moet het interactieve deel van de baby zich nog ontwikkelen. Dat gebeurt aan de hand van interactie met zijn omgeving. Heel belangrijk dus voor later!
Interactie is geen eenrichtingsverkeer
Misschien herinner je je de fase waarin we van alles op de grond gooien en we onze verzorgers zo gek krijgen om het steeds weer op te rapen en terug te geven. We kunnen onze omgeving besturen!
Het zijn belangrijke momenten in onze ontwikkeling, maar zij hebben ook een keerzijde.
Vanaf dat moment beginnen we ons meer en meer ‘ik’ te voelen. Ik ben, ik doe, ik voel. Als er positieve dingen gebeuren komt dat door wat we doen, als er negatieve dingen gebeuren ook.
Wanneer een baby weinig interactie heeft, wordt de band met zijn omgeving steeds onderbroken. Dit heeft een enorme impact op het welbevinden van baby én op de ontwikkeling van zijn zenuwstelsel. Het ontwikkelt zich dan langs het patroon van emotionele verwaarlozing en veroorzaakt al heel vroeg gevoelens van alleen en afgesneden zijn. Leven wordt overleven. Gevoelens van onmacht. Overweldiging. 'Ik kan mijn omgeving niet besturen!' Een heel negatieve kerngedachte die zich diep in baby nestelt. Het zal voortaan alles doen om dit gevoel te vermijden. Een motivatie voor vooruitgang, maar vaak de oorzaak van lijden op latere leeftijd.
Jouw tribe, mijn tribe
Mensen zijn op de eerste plaats sociale wezens. Je staat er niet vaak bij stil maar door de aanwezigheid van de ander hebben we het gevoel dat we bestaan. Stel je maar eens voor dat jij de enige mens op aarde bent? Dan ging je je hele leven op zoek naar iets dat op jou lijkt. (Het verhaal van Tijgetje van Winnie de Poeh). Eenzaamheid is niet goed voor ons. We verpieteren als we eenzaam zijn. We leven op in gezelschap. Die ander kan ook een huisdier zijn, maar bij voorkeur zijn het mensen. Het zorgt ervoor dat we ons emotioneel afhankelijk voelen. Dat is fijn als we een tribe vinden, maar heel naar wanneer dat niet het geval is.
Afwijzing en de wonde
Ons zelfvertrouwen is het resultaat van de mate waarin wij op een positieve manier interactie hebben met anderen. Wanneer je op jonge leeftijd vaak genegeerd wordt in je behoeften dan kijk je met weinig zelfvertrouwen de wereld in. Je hebt meer aanmoediging nodig om tot interactie te komen en de kans is groot dat je die niet krijgt. Want in wezen zijn we allemaal hetzelfde. Degene die met veel bevestiging zijn opgegroeid kiezen liever ‘hun eigen soort’, om een thuis mee te maken. Zo beleef je de afwijzing keer op keer. Het ik, jij, hij, wij, jullie en zij is een feit. Je vindt dat zelfs rechtstreeks terug in onze taal en grammatica.
Om erbij te horen (het goed te doen, zoals van ons verwacht wordt) doen we op jonge leeftijd al concessies aan ons eigen gevoel. Dat geldt voor iedereen. Onverwerkt trauma, of emotionele verwaarlozing op jonge leeftijd versterkt die neiging om ons aan te passen en te pleasen. Het onderdrukt de natuurlijke impuls (waar we mee geboren zijn) om geluid te maken, of in actie te komen wanneer het moet. We verliezen o den duur zelfs het gevoel dat we het recht hebben om van onszelf te laten horen, om gekoesterd te worden, dat we het waard zijn. De tijd heelt die wonde niet. Ze vergroeit elke dag een beetje meer met jou. Maar diep van binnen zit dat arme kind, dat niet kreeg wat het nodig had, er nog steeds. Dat is een wonde die onzichtbaar is, maar een groot gat slaat tussen jou en je levensvreugde.
Samenvattend
Een evenwichtige omgeving is er een met zoveel mogelijk diversiteit: waar iedereen ondanks grote onderlinge verschillen toch bij dezelfde tribe hoort. Omdat je mag zijn zoals je bent en niets hoeft te doen om liefde te ontvangen. Maar dat is voor de meesten van ons niet het geval.
We leren wat we nodig hebben via ons zenuwstelsel. Verbinding met anderen is daarbij essentieel.
Te veel tegenslag en onveilige situaties zorgen ervoor dat we ons zenuwstelsel niet optimaal kunnen ontwikkelen. We nemen daardoor in ons latere leven vaak verkeerde beslissingen, vallen uit wanneer het te moeilijk wordt, worden onverwacht emotioneel overweldigd (altijd op onhandige momenten) etc. We kunnen het niet omdat we het niet geleerd hebben!
Ook goedbedoelde aanwijzingen zoals beleefd zijn, lief zijn, verstandig zijn, braaf zijn of slim zijn hebben een nefaste uitwerking op ons zelfvertrouwen. Je hoeft dus helemaal niet mishandeld te zijn om dat gevoel van onmacht en alleen zijn te ervaren. Vaak is het extra verwarrend wanneer dat juist niet het geval is. Je hebt niets te klagen, je ouders hebben hun best gedaan, en toch…
De oplossing: je LIQ verhogen
Elke dag kun je beslissen om voor jezelf te zorgen. Je weet nu wat het je oplevert als je gelooft wat je over jezelf denkt en voelt en doet wat je altijd deed. Je kunt dus ook nu besluiten om daarmee te gaan experimenteren. Dat doe je door het verhogen van je Lichaam Intelligentie Quotiënt (LIQ).
Waarom zou je je mentaal blijven verrijken met kennis maar
stoppen met het verrijken van je besturingssysteem?
Om je LIQ te verhogen moet je elke dag oefenen, zeker als je last hebt van trauma.
Het herijken gebeurt niet op het niveau van je trauma, maar op het niveau van het zenuwstelsel. Dit om onze huidige denkpatronen te omzeilen en terug te kunnen gaan naar de beleving zoals we die hadden in onze babytijd. Maar dit keer kunnen we wél voor onszelf zorgen. Dit keer bepalen wij wát en hoe we het doen. Dit keer volgen we onze natuurlijk impuls. Wil je staan, zitten, liggen, rekken, strekken, geeuwen, roepen, zingen, dansen of op een andere manier ‘gek doen’? Let it all out!
We moeten er een beetje om lachen maar als je wel eens doodziek bent geweest dan weet je het: geeuwen, geluiden maken, bewegen, naar het toilet kunnen gaan, scheten en boeren laten is enorm weldoend. Het zijn namelijk allemaal manieren van het zenuwstelsel om te reguleren. En jij bent dat kwijtgeraakt door regels die door mensen zijn verzonnen. Regels van fatsoen, van geloof, van familie.
Gecontroleerd toelaten
Wanneer je besluit om te luisteren naar wat je echt wil doen moet je voor even die regels loslaten.
Kies wanneer je dit doet en observeer wat er gebeurt. Door de oefening* binnen een kader te plaatsen hou je het veilig. Het is niet bedoeling dat we de controle verliezen. Dat is bovendien iets waar je bang voor bent geworden. Nee, we gaan ons gecontroleerd overgeven aan onze impulsen.
In het begin kan dit gekunsteld aanvoelen. Maar hoe vaker dat je dit doet, hoe beter dat je de taal van je zenuwstelsel terug gaat verstaan. En hoe beter en verfijnder je jezelf leert reguleren. Je zult daardoor minder ‘last’ hebben van veranderende omstandigheden en beter kunnen navigeren in het leven.
Door bewust je natuurlijke, biologische impuls leren volgen vergroot je je arsenaal aan ondersteunende middelen en de capaciteit om vaardig te handelen in onverwachte situaties. Geen cold turkey (in één keer), want dan dwing je jezelf iets nieuws te leren, en zullen oude impulsen je als boze tijgers aanvallen. Het afremmen of indammen van onze natuurlijke impuls is schadelijk voor een evenwichtig ontwikkeling van ons zenuwstelsel en daardoor raken we langzaam maar zeker helemaal uit balans. Op latere leeftijd kan dat ervoor zorgen dat je bepaalde immuunziektes of andere chronische of dodelijke ziektes ontwikkelt.
Wat gebeurt er als je het niet doet?
Wanneer je de beperkte bedrading van jouw zenuwstelsel niet onderzoekt verlopen de prikkels steeds over snelwegen en is de kans groot dat je kiest voor een destructieve manier om jezelf te reguleren (=een beter gevoel te laten krijgen). Zo ontstaan verslavingen. Dat gebeurt beetje bij beetje. Dat is neuroplasticiteit in negatieve zin. Op korte termijn is dat een oplossing, maar op de lange termijn zit je met hetzelfde resultaat: machteloosheid. Daarover zal ik in een ander blog meer vertellen.
Stel jezelf na het lezen van deze tekst de volgende vragen: Kun jij een moment in je leven herinneren waar je je impuls gevolgd hebt en ook waar je dat niet deed? Wat waren de gevolgen? Laat het me weten. Stuur me een mailtje of berichtje. Dat helpt om het los te laten.
Succes!
Liefs
Esther werkt vanuit haar eigen ervaring met complex jeugd trauma. Ze is eeuwige student, vol passie voor het onderwerp en steeds op zoek naar nieuwe manieren om zoveel mogelijk mensen te informeren over De verborgen gezichten van trauma en hoe je terug kan leren genieten van het leven erna. Ze is oprichter van de Dharmahart Trauma Mastery Club op Facebook, een plek waar je gratis informatie vindt over hoe je door aan jezelf te werken je leven na trauma creëert.
*De oefening wordt via een audio opname gedaan, als onderdeel van het programma PreSens. In 16 dagen mentaal, fysiek en emotioneel sterker worden en dichter bij je ware natuur komen. Wanneer je emotioneel instabiel bent gaat je zenuwstelsel in overlevingsmodus. Het vernauwt je perceptie en dan ben je niet in staat om nieuwe informatie te verwerken. Er wordt in deze cursus niets mét je gedaan. De oefeningen gebeuren volledig onder jouw regie en bij volledig bewustzijn, en hebben een diepe uitwerking op je zenuwstelsel. Het maakt je kalm en alert en dat is de staat van zijn waarin we ons het liefste bevinden. Stuur me een berichtje als je interesse hebt in PreSens.